Kinderen van voormalig KNIL-militairen zoeken erkenning voor “een vergeten hoofdstuk uit hun geschiedenis”. Molukse KNIL-soldaten die in 1951 naar Nederland kwamen mochten niet altijd al hun kinderen meenemen. Stichting Maluku4Maluku, die zich inzet voor eerherstel en erkenning van Molukse KNIL-soldaten, schat dat het ging om zo’n 300 kinderen. De stichting overweegt juridische stappen tegen de Nederlandse staat.

Een van de mensen van wie niet alle familieleden meekwamen naar Nederland, is Saartje Letsoin (67) uit Rijssen. In 1951 kwam ze als baby met haar ouders en twee broers naar Nederland. Pas jaren later hoorde ze dat er twee zussen en een broer in Indonesië waren achtergebleven. “Bij ons werd daar niet over gepraat, het ging om overleven”, vertelt ze. “Pas jaren later, na veel vragen, heb ik van mijn moeder gehoord dat er kinderen bij opa en oma waren achtergebleven.” Sinds kort weet ze dat haar zussen en broer niet mee mochten naar Nederland. “Ik heb er nachtmerries over gehad. Hoe kunnen ze dat nou doen?”

Stichting Maluku4Maluku wil het verhaal van de achtergebleven kinderen uit de vergetelheid trekken en onderzoekt of er juridische stappen tegen de Nederlandse staat mogelijk zijn. Voorzitter Leo Reamaruw is strijdbaar: “Ik vind dit een schending van de mensenrechten. Ik wil dat dit rechtgezet wordt en we zullen daarbij niet schromen om de weg naar de rechtbank te zoeken.”

‘Geen beleid’

Historici kennen het verhaal van de achtergebleven kinderen. Ze wijzen erop dat het scheiden van gezinnen geen beleid was. Zo staan er op de passagierslijsten van de schepen waarmee de Molukse KNIL-militairen naar Nederland kwamen ook grote gezinnen. Daarnaast zijn er verhalen bekend van families die bij het betreden van de boot plotseling ‘verdubbeld’ bleken, omdat neefjes en buurkinderen als pleegkind meereisden naar Nederland.

Eenmaal in Nederland, toen duidelijk werd dat de voormalig KNIL-militairen niet met een halfjaar weer terug zouden zijn op de Molukken, was de vraag of gezinnen konden worden herenigd. Op papier kon dat, maar in de praktijk was het moeilijk te realiseren. Wie zijn gezin wilde herenigen moest aan allerlei eisen voldoen en stuitte daarbij zowel in Nederland als in Indonesië op een omvangrijke bureaucratie.

Daarnaast waren de diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Indonesië slecht in de jaren na de Indonesische onafhankelijkheid. Ten slotte was er, in ieder geval aan Nederlandse kant, met het verstrijken van de jaren steeds minder bereidheid om aan gezinshereniging mee te werken.

De ouders van Saartje Letsoin zagen hun achtergelaten kinderen voor het eerst weer terug in 1974. Letsoin zelf ontmoette haar zussen en broers voor het eerst in 1987. “Ik ben vier weken bij ze geweest, we wilden elkaar helemaal niet meer loslaten”, zegt ze over die hereniging.

https://www.youtube.com/watch?v=rxcIYLLk7m4

Met Skype en financiële ondersteuning bestaat de band tot op de dag van vandaag. Over de vergeten geschiedenis van haar familie zegt ze: “Ik ben blij dat ik nu weet hoe het zit. Het doet me wel verdriet, maar ik ben blij dat ik het weet.”