Geachte veteranen, familieleden, nabestaanden,
Selamat Datang! Welkom in Doorn, het warm kloppend hart van de Nederlandse veteranenwereld. Als directeur van het Veteraneninstituut beschouw ik het als een enorme eer dat ik vandaag uw gastheer mag zijn. Sommigen van u spraken mij al aan met kolonel De Vos. Dat is militair helemaal correct. Maar u mag mij vanmiddag ook gewoon Ludy noemen.
Het is vandaag voor het Veteraneninstituut een bijzondere dag, een dag die in het teken staat van een unieke groep mensen. Het is een dag die in het teken staat van u. In het stralend middelpunt Molukse veteranen van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. En vlak daarbij hun begeleiders, veelal gezins- en familieleden, door ons doorgaans met thuisfront aangeduid. En niet minder belangrijk, nabestaanden van Molukse KNIL-veteranen, onder wie diverse weduwen.
Nogmaals van harte welkom hier in Doorn, Selamat Datang. Het Veteraneninstituut is er ook voor u. Hopelijk voelt u zich hier vanmiddag ook echt een beetje thuis in deze huiskamer voor veteranen en familie. Het weer werkt in elk geval mee, ik weet dat velen van hoopten op een beetje warmte, letterlijk en figuurlijk.
Bijzonder woord van welkom aan Inspecteur Generaal van de Krijgsmacht Luitenant-Generaal van Griensven, tevens ook inspecteur der Veteranen. Vandaag vergezeld door zijn Stafofficier Veteranenzaken, Ltcol van Maastrigt, zeer gewaardeerd dat u hier vandaag aanwezig bent. Mijn Bestuursvoorzitter Gerrit Valk.
Eerlijkheid gebied mij te zeggen dat het Veteraneninstituut normaal gesproken nooit zelf bijeenkomsten organiseert met het karakter van een reünie. Wij hebben het afgelopen jaar echter plezierige ontmoetingen en gesprekken gehad met vertegenwoordigers van Maluku4Maluku en ook andere groepen verbonden met de Molukse gemeenschap, onder meer om te praten over erkenning en waardering voor Molukse KNIL-veteranen. De heer Leo Reawaruw kwam toen met dit prachtige idee; het organiseren van een gezellige grote samenkomst voor Ambonese KNIL-veteranen en familieleden op het Veteraneninstituut. Dat zou volgens hem zeer op prijs worden gesteld!
En hoewel het organiseren van reünie-achtige bijeenkomsten voor ons dus ongebruikelijk is, waren wij direct enthousiast om deze wens van u in te willigen. Dat bood ons immers de kans een bescheiden, maar belangrijk gebaar te maken richting een groep KNIL-veteranen die zoveel voor Nederland heeft betekend en daarbij grote offers heeft gebracht die lang niet op waarde zijn geschat.
U kent uw eigen geschiedenis beter dan wie ook. U weet beter dan wie ook wat de Molukse KNIL-militairen in het verleden hebben gepresteerd. U weet beter dan wie ook welke offers zij daarbij hebben gebracht. U weet beter dan wie ook hoe pijnlijk het verlies van de strijd tegen Japan, einde van Nederlands-Indië en de opheffing van het KNIL waren. U weet beter dan wie ook hoe pijnlijk en langdurig de nasleep van die dramatische gebeurtenissen voor de Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen was.
Al in de 19e eeuw verwierven Molukse militairen van het KNIL de reputatie uiterst trouwe, loyale, kundige en moedige soldaten te zijn. De veelal christelijke Molukse militairen, die in de jaren van Tempo Doeloe 10 tot 15 procent van het KNIL vormden, waren Nederland en het Nederlandse koningshuis bijzonder trouw. Trouw, desnoods tot in de dood, zo bleek tijdens de Tweede Wereldoorlog, in de strijd tegen Japan en de strijd daarna om te overleven in de Jappenkampen of in de mijnen. Ook in de jaren daarna, tijdens de Indonesische dekolonisatie-
oorlog, streden duizenden Molukse KNIL-militairen zij aan zij met hun Nederlandse collega’s. Strijden om een geleidelijke dekolonisatie af te dwingen. Strijden voor een Nederlands-Indonesische Unie. Strijden voor een toekomstig federaal Indonesië met een grote mate van autonomie voor de deelstaten. En dus ook strijden voor een grote mate van autonomie voor de Zuid-Molukken als onderdeel daarvan. Het heeft helaas niet zo mogen zijn.
Nederlands-Indië ging verloren. En vooral voor de Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen was rampspoed geboren. Het KNIL werd opgeheven. Indonesië ontwikkelde zich in 1950 in rap tempo tot een centrale eenheidsstaat en maakte met geweld een eind aan opstanden in deelrepublieken die zich daardoor bekocht voelden. Maakte ook met geweld een einde aan de in april 1950 uitgeroepen Republiek der Zuid-Molukken. Het ene drama voor u volgde op het andere. De grote problemen rond de demobilisatie van Molukse KNIL-militairen, in 1951 de ‘tijdelijke’ opzending naar Nederland van 4.000 Molukse militairen en hun gezinnen, het moeten achterlaten van gezins- en familieleden, het vernederende ontslag uit militaire dienst en de kille ontvangst in Nederland waar in die dagen armoede en werkeloosheid hoogtij vierden.
En dan heb ik het nog niet eens over het niet uitbetalen van achterstallige soldij over de jaren van krijgsgevangenschap en andere financiële offers die u bracht. Offers die pas veel en veel later, in de jaren tachtig en negentig en recentelijk, enigszins werden gecompenseerd, vaak slechts gedeeltelijk.
U heeft gevochten voor het Rood-Wit-Blauw. U heeft ons land en koningshuis gediend. Maar voor het verlies van Indië heeft u de hoogste prijs betaald. U verloor uw moederland, en u moest gezinsleden en familie achterlaten.
U werd gekrenkt in uw militaire eergevoel en streed vergeefs voor volledige compensatie ……………..Maar u verloor nooit uw trots. En u verloor nooit het hoge aanzien van uw Nederlandse wapenbroeders. De reputatie van de Molukse militair bleef ongeschonden.
Als veteranen van het KNIL kreeg u al in 1990 allemaal de veteranenstatus, vanaf dag 1 was u onderdeel van ons veteranenbeleid. Alle erkenning en waardering die de Nederlandse veteranen sindsdien ten deel is gevallen, kwam en komt derhalve ook u toe.
U streed 70 jaar geleden schouder aan schouder en hoort er anno 2018 ook voor 100% bij! Onze veteranenwet maakt geen onderscheid is sekse, in ras, in religie, levensbeschouwing of in afkomst. Het veteranenhart is bij ons allemaal rood van kleur en we voelen ons allemaal verbonden door dezelfde doelstelling, nagestreefd in een verschillend tijdgewricht…….beschermen wat ons dierbaar is.
Daarom heeft elke KNIL-veteraan recht op de veteranenpas. Daarom heeft elke Molukse KNIL-veteraan recht op alle voordelen, voorzieningen, zorg en diensten die daarbij horen. En daarom heeft elke Molukse KNIL-veteraan ook recht op de onderscheiding die hem op grond van zijn oorlogsinzet in de jaren 1941-1950 toekomt. Waar dat nog niet gebeurd is, moeten we dat alsnog regelen. Daaraan heeft de Inspecteur der Veteranen, luitenant-generaal Van Griensven, zich al gecommitteerd met zijn toespraak op Landgoed de Zwaluwenberg waar hij enkele maanden terug een aantal van u al heeft ontvangen. En daaraan committeer ik mij nu ook, als directeur van het Veteraneninstituut. Enkelen van u krijgen later vandaag een onderscheiding uitgereikt. Een symbolisch maar belangrijk gebaar naar u allemaal.
Neemt u ons niet kwalijk dat wij dat nog niet iedereen vandaag die onderscheiding(en) kunnen geven die hem (of haar) toekomen. Daarvoor was de tijd helaas tekort. In nauwe samenwerking met het Ministerie van Defensie zullen we een en andere zo snel mogelijk regelen.
Abonneer op onze YouTube kanaal we komen met nog meer film-impressies van 26 mei 2018, maar met filmpjes van Veteranendag 2018 waar honderdduizend bezoekers ook respect gaan brengen naar Molukse veteranen. U komt toch ook?