Vanwege de recente berichtgevingen rond de film ‘De Oost’, die binnenkort in première gaat, neemt het bestuur van de Vereniging Veteranenplatform onderstaand standpunt in. “Op 13 mei zal de film ‘De Oost’ in première gaan en is deze te zien via de betaalzender Amazon Prime en mogelijk binnenkort ook in de bioscopen. De film beschrijft het fictieve verhaal van een Nederlandse oorlogsvrijwilliger die na WOII in de periode tussen 1945 en 1950 wordt ingezet in Nederlands-Indië.
De trailer van de film veroorzaakte in 2020 nogal wat commotie onder met name Indië veteranen en organisaties die hun belangen behartigen. Deze onrust werd o.a. veroorzaakt door het gebruik van Gotische letters voor de titel, donkere uniformen en de portrettering van kap Westerling. Er zou een associatie worden gesuggereerd met nazi Duitsland. De vrees bestond dat er daardoor een foutief en negatief beeld wordt geschetst over het optreden van Nederlandse militairen in onze voormalige kolonie.
Het bestuur van het Veteranen Platform is onlangs in de gelegenheid gesteld om een voorvertoning van de film bij te wonen. De film is weliswaar gebaseerd op waargebeurde feiten en verhalen van veteranen, maar hanteert een ruime ‘artistieke vrijheid’ en pretendeert ook niet een historische documentaire te zijn. De disclaimer die dit bevestigt, wordt helaas pas aan het einde van de aftiteling getoond en zal daardoor onopgemerkt blijven.
Ondanks dat, geeft de sterk gecomprimeerde weergave van een relatief lange en complexe periode bij de kijker een negatief beeld van het optreden van Nederlandse militairen in onze voormalig kolonie. Er ontstaat op deze wijze een eenzijdig stereotype beeld en er is te weinig oog voor de nuance en context van het toenmalige conflict, met name ook de interactie met de lokale bevolking en de rol van de tegenstanders.
Aan de andere kant schetst de film wel het complexe beeld van de dilemma’s waarmee militairen kunnen worden geconfronteerd in een crisisgebied en de keuzes die ze daarin moeten of kunnen maken. Dit kan de aanzet geven tot discussie en dialoog, zoals de filmmakers zeggen te beogen.
Los van de film is er ook een educatief programma gemaakt onder de titel “De wereld van de Oost”. Dit programma is voor iedereen vrij toegankelijk via internet en heeft als doel de Nederlandse bevolking beter kennis te laten maken met wat er zich heeft afgespeeld in voormalig Nederlands Indië, vanuit het oogpunt van verschillende doelgroepen. Deze perspectieven zijn dan weer gebaseerd op feiten, documenten, filmbeelden en ander archiefmateriaal uit die betreffende periode. De film De Oost fungeert als een inleiding op het programma. Mogelijk kunnen scholen dit opnemen in hun lespakket (boven 16 jaar).
Gezien de eenzijdige en ongenuanceerde benadering van het militair optreden in de film, acht het VP de film echter ongeschikt als basis voor een objectief en gebalanceerd educatief programma over het militaire optreden in deze historisch zeer beladen periode binnen onze vaderlandse geschiedenis.”
