Krantenartikel van Asing Walthaus voor de Leeuwarder Courant 16-02-2022

Indiëgangers cynisch over onderzoek

Veteranen en betrokkenen hebben weinig vertrouwen in het grote onderzoek naar Indonesië, waar morgen de resultaten van bekend worden. ,,Ik bliuw de hiele dei op bêd.’ (Ik blijf de hele dag op bed)

De na-oorlogse geschiedenis van Nederland en Indonesië is een mijnenveld van gevoeligheden. Dat blijkt elke keer wanneer er iets over verschijnt, zoals in 2016 De brandende kampongs van generaal Spoor, van historicus Remy Limpach. In dat boek stelt Limpach dat Nederlands gebruik van extreem geweld tegen Indonesiërs wijd verspreid zou zijn geweest en door de autoriteiten werd verhuld. De ophef daarover leidde ertoe dat het kabinet 4,1 miljoen euro beschikbaar stelde voor een vier jaar durend onderzoek door drie instituten (Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies). Onafhankelijkheid, dekolonisatie en geweld in Indonesië, 1945-1950 heet het onderzoek, en het levert twaalf boeken op. ,,It sil der op delkomme dat de Nederlanders de fouten binne en op it skjinpraten van TNI -( Het zal er op aankomen dat deNederlanders fout waren, en het schoonpraten van het Indonesische leger– (het Indonesische nationale leger, red.)’’, weet Jakob Hoogsteen (86) uit Kollum nu al. Zelf was hij geen Indiëganger, maar in de kwart eeuw dat hij als secretaris van het Indiëmonument betrokken was bij de herdenking in het Rengerspark in Leeuwarden, heeft hij genoeg verhalen gehoord. ,,Ik bin der echt bliid om dat de measten dy’t yn Ynje west hawwe dit net mear meimeitsje. ( Ik ben blij dat de meesten die daar hebben gediend het niet meer hoeven mee te maken) Ik ha der al safolle oer lêzen dat ik sis: ik bliuw tongersdei de hiele dei op bêd.’’ ( Ik heb er zoveel over gelezen dat ik zeg, ik blijf donderdag de hele dag op bed)

,,Ik ga aandachtig kijken en luisteren naar de presentatie donderdag’’, zegt Tjitze Steensma (96) uit Leeuwarden. ,,Ook dit zal wel weer een nasleep krijgen, met dit is het nog niet afgelopen. ’’Steensma is wel een Indiëganger. Kort na de bevrijding had hij zich als vrijwilliger gemeld om in Indonesië, toen nog een Nederlandse kolonie, tegen de Japanners te vechten. ,,Ook al kom ik uit een anti-militaire familie, allemaal SDAP-stemmers.’’ Hij werd als vrijwilliger afgekeurd op zijn ogen, en kort daarna als dienstplichtige alsnog goedgekeurd. Van 1947 tot 1949 was hij op Oost-Java gelegerd.

Fokke Dijkstra (96) uit Sneek zat van 1946 tot 1949 in Nederlands-Indië. Eigenlijk zou dat twee jaar duren, maar ongevraagd werd er een derde jaar aan vastgeknoopt. Dijkstra is een van de laatste militairen die er op 9 december 1947 bij was in Rawagede. Een dorp op West-Java waar die dag 431 mannen vermoord zijn door Nederlandse militairen. ,,Dat is niet gebeurd’’, zegt Dijkstra. Dat betoogt hij ook op zijn website, www.rawahgedeh-feiten.nl. ,,Maar toch wordt die versie geaccepteerd.’’ In 2011 bood de Nederlandse ambassadeur excuses aan en kregen nabestaanden schadevergoeding. Dijkstra: ,,Veel van mijn leeftijdgenoten die naar Indië zijn geweest kwamen terug en zeiden: ‘Ze kunnen mij de pot op. Ik heb drie jaar mijn best gedaan, voor mij is het nu afgelopen.’ Die houding was misschien ook het verstandigst. Maar ik kan dat nu eenmaal niet en blijf vechten voor de waarheid.’’ Beide veteranen hebben weinig vertrouwen in het nieuwe onderzoek. ,,We zijn nu al oorlogsmisdadigers’’, smaalt Dijkstra. ,,En dat zullen we blijven.’’ Zo vat hij de wrevel van de Indiëganger samen: ,,Je maakt als jongen de crisis mee, Adolf Hitler, de oorlog, dan word je twee jaar weggestuurd, die uiteindelijk drie jaar worden, dan kom je als jonge man in Nederland terug en ben je een oorlogsmisdadiger.’’ Steensma: ,,Er is van alles gedaan om de militairen zwart te maken.’’ Hij heeft in zijn drie jaar één keer iets meegemaakt dat niet door de beugel kon, een KNIL-officier die iemand doodschoot. ,,Dat deugde niet, maar daar gaat het nu niet om’’, zegt hij. ,,Als ik hoor wat er allemaal bij gefantaseerd wordt door lui die er nooit zijn geweest en het allemaal weten…’’

 

Beiden hebben meer op met de artikelen van Bauke Geersing, oud-militair en oud-NOS-bestuurder. In 2019 stelde hij in een boek over Raymond Westerling dat het beeld van Westerling als genadeloze oorlogsmisdadiger de uitkomst is van een politiek complot. Dit nieuwe onderzoek is volgens Geersing ,,geen serieuze zoektocht naar de feiten’’. In een brochure noemt hij het onderzoek bij voorbaat ‘pseudowetenschap’ en ‘geschiedvervalsing met geweld’

 

,,Wat me tegen de borst stuit, is dat ze de vermeende oorlogsmisdaden bij Jan Soldaat neerleggen’’, zegt Leo Reawaruw  uit Leeuwarden. Hij is belangenbehartiger van de KNIL-Ambonezen en al evenmin optimistisch over het onderzoek. Hij ziet het zelfs als een afsluiter van wat hij een drietrapsraket noemt, om militairen in een kwaad daglicht te stellen. Dat begon met de film De Oost (losjes gebaseerd op Raymond Westerling), vervolgde met een lesprogramma naar aanleiding van die film (,,dat gelukkig maar weinig verkocht is’’) en eindigt met dit onderzoek. ,,Als je het aankondigt als een breed en grondig onderzoek en je legt vervolgens de nadruk op de militairen die de Nederlandse staat hebben gediend – dat vind ik fout’’, zegt hij. Zo blijft volgens hem de behandeling van de Molukse militairen, die in 1951 ‘tijdelijk’ naar Nederland kwamen, buiten beeld. ,,Het is de wereld op zijn kop, dat hele onderzoek, en een verkwisting van belastinggeld.’’ Reawaruw gaat morgen met gelijkgezinden en zoveel mogelijk vlaggen naar de presentatie (die live op internet te volgen is).

www.ind45-50.org

Tekst loopt na de volgende foto door:

 

Morgen rond 12.00 uur zal op deze website de persverklaring van de Nederlandse Veteranenplatform verschijnen, Maluku4Maluku ondersteunt ook deze verklaring. Aanstaande zaterdag zal er tijdens de bijeenkomst in De Rank Vaassen gratis brochures uitgedeeld worden die is samengesteld door Aurore onder leiding van mr. Bauke Geersing. Geersing is tevens ambassadeur van Maluku4Maluku